Russel-Tiglia, Atelier voor sierkeramiek N.V.

Naam: 
Russel-Tiglia, Atelier voor sierkeramiek N.V.
Plaats: 
Tegelen
Nationaliteit: 
Nederland
Werkperiode: 
1936 - 1975
Geschiedenis bedrijf: 

In 1929 fuseert de kleiwarenfabriek van Alfred Russel met de Tigliafabriek. De N.V. Russel-Tiglia wordt daarmee een middelgroot bedrijf, dat dakpannen en bakstenen maakt. George Goossens (1899-1977) is directeur van deze onderneming. In 1935 wordt door kapelaan Boost in Tegelen een boetseerclub (zie foto) opgericht. Goossens levert de klei aan de boetseerclub en stelt de ovens beschikbaar. De boetseerclub heeft twee uitmuntende leermeesters: de pottenbakker-keramist Joep Felder (1908-1996) en de schilder Jean Flos. De boetseerclub wordt ondergebracht in de stichting Tegelsche Keramiek en Volkskunst, kortweg de Tekavok genoemd. Op 14 april 1936 volgt de oprichting van het Atelier voor Sierkeramiek en is sprake van een eerste 'industriële' productie van sieraardewerk. In 1937 wordt de N.V. Triangel opgericht voor het zakelijke deel. In 1940 bedraagt het aantal personeelsleden 133. De oorspronkelijk onafhankelijke boetseerclub is dan inmiddels vrijwel in zijn geheel geïntegreerd binnen het bedrijf. In december 1938 bestaat de afdeling uit de volgende personen: J. Bongaerts (bedrijfsleider), A. Engelen, P. Killaars, H. Trienes (boetseerders) en L. Orval (gipsmodelmaker). In de oorlogsjaren maakt de sieraardewerkafdeling een stormachtige groei door tot 120 personeelsleden in 1942. Van 1941 tot en met 1950 is de sieraardewerkproductie voor Russel-Tiglia bedrijfseconomisch zeer belangrijk geweest. Réné Smeets heeft van 1942 tot 1955 de leiding van Russell-Tiglia. Daarna is Tye van Rens de laatste bedrijfsleider geweest. Er is voornamelijk religieus aardewerk gemaakt. Er worden ontwerpen uitgevoerd van Ch. Grips, W. Harzing, J. Maris, S. Nicolas-Nijs (SN), J. van Rhijn, R. Smeets (RS), F. Timmermans, J. Adams, Ch. Eyck (E), L. Manche, J. Moonen, O. van Rees, L. Schelfhout, J. Sondeijker, V. Sprenkels (VS), A. Termote (AT), J. Bongaerts (JB), A. Meertens, F. Tuinstra, J. Trapman, A. Wong Lun Hing (R), M. Oehlen, J. van Doorn, A. Viegen, J. Rab, L. Jans, A. van der Plas, F. Timmermans. In 1966 ontstaat door een fusie van Russel-Tiglia en N.V. Canoy-Herfkens Steenfabrieken de nieuwe onderneming Tegula. 

Kunstenaars

In de Tiendschuur te Tegelen gehouden expositie 'Keramische schatten in de Tiendschuur' (voorjaar 2012) waren werken te zien van Karel Appel, Constant, Anton Rooskens, Corneille, André van den Heuvel, Jacques Bongaerts, Dries Engelen, Charles Eyck, Joep Felder, Matthieu Janssen, Dr. Hellwig-Blaauw, Niek Hoogland, Piet Killaars, Jacques Maris, Matthieu Oehlen, Susanne Nicolas-Nijs, Thei van Rens, René Smeets, Harrie Trienes, Dirk Hubers en Frans Tuinstra.

Het werk

Het Tegelse volksaardewerk kenmerkt zich door het toepassen van versieringen in drie of vier kleuren. Er werden twee technieken gebruikt. De ene is een oplegtechniek, waarbij op het gedraaide of geboetseerde voorwerp van een roodbakkende klei versieringen worden gelegd van zwarte, bruine en / of witbakkende klei. De andere techniek bestaat uit het aanbrengen van een kleipap-versiering met behulp van een hol voorwerp, de ringeloor. Deze kleipap komt in meerdere kleuren voor, zoals wit, bruin, rood en zwart. De voorwerpen zijn met een transparante laag loodglazuur afgedekt.

Afbeeldingen: boetseerafdeling circa 1936 (bron KERAMIEK, juni 2012); briefhoofd (bron SHC Limburg 2007); tegel Aries uit de dierenriem naar ontwerp van Adrianus Marie van der Plas (1899-1974); relieftegel St. Franciscus, ontwerp Andries Engelen (bron Jan Pluis 2008).

Bibliografie: 
  • Nederlandse Keramiek, catalogus bij de tentoonstelling van hedendaagse Nederlandse keramiek. Koninklijke Academie voor Kunst en vormgeving, Den Bosch 1958.
  • Teeuwen, Wim en Harrie Verscharen, "De sieraardewerkindustrie in Noord-Limburg 1935-1960' in: Vormen uit Vuur, nr.167 / 1999.
  • Pluis, Jan, Nederlandse Tegels 1900-2000, 2008.
  • Keramische schatten in Tiendschuur Tegelen, in: KERAMIEK, jrg. 38, nr. 3, juni 2012.